Ulama-Ulama Besar Madzhab Syafi'i
Jejak Pendidikan- Ulama-ulama besar bintang-bintang Madzhab Syafi'i dari kala ke kala banyak sekali,sehingga tak terhitung lagi banyaknya sebab madzhab ini sudah usang berkembang,pengaruhnya sudah amat luas pula,hampir diseluruh pelosok dunia Islam.
Imam Syafi'i wafat pada tahun 204 H. lebih 1000 tahun yg lalu. Untuk menghitung dan menguraikan nama Ulama-ulama Syafi'i satu persatu sudah tentu membutuhkan satu buku besar.
Imam Tajuddin Subki(wafat 771H.) dalam Kitabnya Tabaqatus Syafi'iyah al Kubra,juz I hal.26, menandakan bahwa sudah ada Ulama-ulama Islam sebelumnya mengarang kitab ''Thabaqat Syafi'i'' yaitu kitab-kitab yg menandakan Ulama-ulama Syafi'iyah dan Kitab-kitabnya dari kala ke abad.* Diantaranya:
Yg ada kita lihat hanyalah kitab Thabaqatus Syafi'iyah al Kubra karangan Tajuddin Subki 6 juz 3 jilid,dicetak oleh Mathba'ah Husainiyah Kairo tahun 1324H. dan cetakan gres pada Mathba'ah Isa al Babil Halabi Kairo tahun 1383H. Dan setelah kala Tajuddin Subki,sudah banyak pula pengarang-pengarang,mengarang kitab-kitab Thabaqat.* Diantaranya:
Disamping itu disyangkan lagi bahwa kitab Thabaqat Syafi'iyah dan Ulama-ulama bangsa Indonesia yg ber-Madzhab Syafi'i belum ada,sehingga sulit kita mencari tarekh Ulama-ulama Syafi'i bangsa Indonesia yg juga tidak sedikit jumlahnya.
Tetapi sungguhpun begitu dalam fasal ini akan kita kemukakan juga nama-nama bintang Ulama-ulama Syafi'i dari kala ke abad,yaitu nama-nama yg biasa didengar atau sanggup kita baca dalam kitab-kitab Syafi'iyah yg beredar di Indonesia.*
Kita yakin bahwa yg tidak tertulis disini ratusan kali lebih banyak dari yg tertulis,sebagai yg kita katakan diatas,bahwa jikalau ditulis semuanya niscaya akan menjadi buku setebal 10 jilid.
Sesuai dengan qaedah ajakan fiqih,apa yg tidak sanggup semuanya tidak ditinggalkan sebahagiannya.
Kami akan menguraikan nama-nama itu dengan membagi berdasarkan ''abad wafatnya'' biar sanggup dilihat dengan konkret keagungan Madzhab Syafi'i ini dari kala ke kala dan biar jangan lagi ada orang dinegeri kita ini yg menganggap remeh dan rendah Madazhab Syafi'i itu.
Kami mulai dengan kala ke III,yaitu dari kala wafatnya Imam Besar SYAFI'I Rhl.*
* ABAD-III Hijriyah *
1.Imam Syafi'i Rahimahullah''(wafat 204H).
Nama lengkap ia ialah ABU ABDILLAH MUHAMMAD bin IDRIS as SYAFI'I.
Lahir di Gazzah Palestina(150H) dan wafat di Mesir(Kairo)(204 H).
Inilah Imam Besar,Mujtahid Muthlaq(Mujtahid Penuh)dalam Madzhab Syafi'i.*
2. Ar Rabi'i bin Sulaiman al Muradi''(wafat 270H)
Beliau ini ialah murid pribadi dari Imam Syafi'i Rhl.,di bawa dari Bagdad hingga ke Mesir. Lahir tahun 174H.(wafat tahun 270H.)
Beliau inilah yg membantu Imam Syafi'i Rhl. menulis kitab-kitabnya Al Umm dan kitab Usul Fiqih yg pertama di dunia,yaitu Kitab Risalah al Jadidah.
Berkata Muhammad bin Hamdan: ''Saya tiba kerumah Rabi'i pada suatu hari,di mana di dapati di hadapan rumahnya 700 kendaraan membawa orang yg tiba mempelajari kitab Syafi'i dari beliau''. Ini suatu bukti bahwa Ar Rabi'i bin Sulaiman al Muradi ialah seorang yg utama,penyiar dan penyebar Madzhab Syafi'i Rhl.dalam abad-abad yg pertama. Tersebut dalam kitab Al Majmu' halaman 70,kalau ada perkataan ''sahabat kita ar Rabi'i'' maka maksudnya ialah Ar Rabi'i bin Sulaiman al Muradi ini.
Didalam kitab Al Munadzab tidak ada Ar Rabi'i selain ar Rabi'i ini,kecuali satu Ar Rabi'i dalam kasus menyamak kulit yg bukan Ar Rabi'i ini,tetapi Ar Rabi'i bin Sulaiman al Jizi.(Beliau ini ialah sahabat Imam Syafi'i Rhl.juga.)*
3. ''Al Buwaithi''(wafat 231H)
Nama lengkap ia ialah Abu Ya'kup Yusuf bin Yahya al Buwaithi,lahir di desa Buwaith(Mesir)wafat 231H. Beliau ini ialah murid pribadi dari Imam Syafi'i Rhl.sederajat dengan Ar Rabi'i bin Sulaiman al Muradi.
Imam Syafi'i berkata: ''Tidak seorang juga yg lebih berhak atas kedudukanku melebihi dari Yusuf bin Yahya al Buwaithi''dan Imam Syafi'i Rhl. berwasiat,manakala ia wafat maka yg akan mengantikan kedudukan ia sebagai pengajar ialah Al Buwaithi ini.
Beliau menggantikan Imam Syafi'i Rhl.berpuluh tahun dan pada final umur ia ditangkap karena kasus ''fitnah Qur'an'',yaitu perihal makhluk atau tidaknya Qur'an yg digerakkan oleh kaum Mu'tazilah.
Akhirnya al Buwaithi ditangkap oleh Khalifah yg pro faham Mu'tazilah,lalu dibawa dengan ikatan rantai pada tubuhnya ke Bagdad. Beliau meninggal dalam penjara di Bagdad tahun 231H.
Beliau Syahid sebab mempertahankan kepercayaab dan i'tiqad beliau,yaitu i'tiqad kaum ahlussunnah wal jama'ah yg mempercayai bahwa Qur'an itu ialah Kalam Allah yg Qadim,bukan ''ciptaan Allah'',(makhluk).*
4. '' Al Muzany '' (wafat 264H).
Nama lengkap ia ialah Imam Abu Ibrahim,Ismail bin Yahya Al Muzany,lahir di Mesir 175H dan 25 tahun lebih muda dari Imam Syafi'i Rhl.
Beliau ialah seorang ulama yg saleh,zuhud dan rendah hati. Beliau banyak mengarang kitab fiqih Syafi'iyah,seumpama:
1. Al Jami' al Kabir.
2. Al Jami' as Shagir.
3. Al Mukhtashar.
4. Al Mantsur.
5. At Targib fil Ilmu.
6. Kitabul Watsaiq.
7. Al Masail al Mu'tabarah.
8. Dan lain-lain.*
5 *Harmalah at Tujibi*(lahir tahun 166 H-wafat tahun 243H.)
Nama lengkapnya Harmalah bin Yahya Abdullah at Tujibi,murid Imam Syafi'i Rhl.
Imam Syafi'i Rhl. pernah berkata perihal sahabatnya ini,bahwa Al Muzani ialah pembela Madzhabnya.
Setelah Imam al Buwaithi ditangkap maka al Muzany menggantikan kedudukannya dalam balakah Imam Syafi'i itu hingga ia wafat pada tahun 264 H.(60 tahun terkemudian dari Imam Syafi'i Rhl.)
Beliau seorang Ulama besar penegak Madzhab Syafi'i yg menyusun kitab-kitab Madzhab Syafi'i.
Didalam Madzhab Syafi'i populer Kitab Harmalah,yaitu kitab karangan Imam Syafi'i Rhl. yg disusun oleh murid ia ini,yaitu Harmalah bin Yahya. Selain ia hebat fikih Syafi'i yg terkenal,juga ia hebat Hadits yg banyak menghafal hadits-hadits Nabi. Kabarnya ia telah menghafal 10.000 hadits Nabi.
Diantara ahli-ahli hadits yg menjadi murid dari Harmalah ini,terdapat Imam Muslim yg terkenal,Imam Ibnu Qutaibah,Imam Hasan bin Sofyan.*
6. * Az Za'farani*(wafat 260H).
Nama lengkap ia ini ialah Imam al Hasan bin Muhammad Ash Shabah az Za'farani. Lahir di dusun Za'farani dan kemudian pindah ke kota Bagdad di mana di sini ia mencar ilmu kepada Imam Syafi'i Rhl. Imam Az Za'farani ialah murid pribadi dari Imam Syafi'i.
Imam Bukhari spesialis Hadits yg populer banyak mengambil Hadits dari az Za'farani ini tetapi ia bukan menjadi orang Mujtahid dalam fiqih. Beliau tetap memegang Madzhab Imam Syafi'i Rahimahullah.
Dari ia ini mengalirlah anutan fiqih Syafi'i kepada Imam Bukhari yg populer sehingga ia menganut Madzhab Syafi'i dalam syari'at dan ibadat.*
7. *AL KARIBISI * (wafat 245H.)
Nama lengkap ia ialah Imam Abu 'Ali Husein bin 'Ali al Karibisi. Beliau juga seorang murid lansung dari Imam Syafi'i Rhl. setelah terlebih dahulu menganut anutan Imam Abu Hanifah(Hanafi) dan kemudian masuk dalam Madzhab Syafi'i. Beliau ialah menjadi tiang tengah dalam menegakkan fatwa dan aliran Imam Syafi'i Rhl.*
8. * AT TUJIBI * (WAFAT:250H).
Ahmad bin Yahya bin Wazir bin Sulaiman at Tujibi Beliau ialah seorang Ulama yg mencar ilmu pribadi dalam ilmu fiqih kepada Imam Syafi'i Rhl. Meninggal dan bermakam di Mesir.
9. *MUHAMMAD BIN SYAFI'I *
Muhammad bin Syafi'i,gelarnya Abu Utsman al Qadhi. Beliau ialah anak yg tertua dari Imam Syafi'i Rhl. Pada final usia ia menjabat kedudukan Qadhi di Jazirah dan wafat di situ tahun 240 H.*
10. * ISHAQ BIN RAHUYAH* (WAFAT 238H)
Nama lengkap ia ialah Ishaq bin Ibrahim bin Makhlad bin Ibrahim yg populer dengan nama Ibnu Rahuyah. Lahir tahun 166H. wafat tahun 238H.
Beliau belajat fiqih kepada Imam Syafi'i Rhl. Yg terkenal.Bukan saja dalam ilmu fiqih tetapi juga dalam ilmu Hadits. Imam Bukhari,Muslim,Abu Daud,Tirmidzi,Ahmad bin Hanbal,banyak mengambil hadist dari Ishaq bin Rahuyah ini.
Imam Nasai menyampaikan bahwa Ibnu Rahuyah ialah Tsiqqah'',yaitu''dipercaya''*
11. * AL HUMAIDI *.
Nama lengkap ia ialah Abdullah bin Zuber bin Isa,Abu Bakar al Humaidi. Beliau ialah juga murid pribadi dari Imam Syafi'i Rahimahullah.
Beliaulah yg membawa dan membuatkan Madzhab Syafi'i dikala di Mekkah,sehingga ia diangkat menjadi Mufti Mekkah. Wafat di Mekkah pada tahun 219H.
Inilah diantaranya 11 orang murid pribadi dari Imam Syafi'i Rhl. yg kemudian menjadi Ulama Besar dan tetap teguh memegang Madzhab Syafi'i.*
Dengan perantaraan beliau-beliau inilah Madzhab Syafi'i tersiar luas kepelosok-pelosok duni Islam terutama ke potongan Timur dari Hijaz,yaitu ke Iraq,ke Khurasan,ke Maawara an Nahr,ke Adzerbaiyan,ke Tabristan,juga ke Sind,ke Afganistan,ke India,ke Yaman dan terus ke Hadaramaut,ke Pakistan,India dan Indonesia.
Beliau-beliau ini menyiarkan Madzhab Syafi'i dengan verbal dan tulisan.selain dari itu ada dua orang murid Imam Syafi'i Rhl.,yaitu Ahmad bin Hanbal,(wafat 241H) yg kemudian ternyata membentuk satu aliran dalam fikih yg berjulukan Madzhab Hanbali. Yg kedua Syeikh Muhammad bin Abdul Hakam,seorang Ulama murid pribadi dari Imam Syafi'i Rhl.yg ilmunya tidak kalah dari al Buwaithi. Beliau ini pada final umurnya berpindah ke Madzhab Maliki dan wafat dalam tahun 268H.di Mesir*
Ulama-ulama,murid yg pribadi dari Imam Syafi'i Rhl.ini boleh dinamakan Ulama-ulama Syafi'iyah ''tingkatan pertama''. Ada ''tingkatan dua'',yaitu Ulama-ulama Syafi'iyah yg wafat dalam kala ke tiga juga,tetapi tidak mencar ilmu kepada Imam Syafi'i sendiri,melainkan kepada murid-murid Imam Syafi'i Rhl.
Ulama-ulama itu adalah->
12. * AHMAD BIN SYAYYAR AL MAWARDI *(WAFAT 268H)
Nama lengkap ia ialah Ahmad bin Sayyar bin Ayub Abu Hasan al Mawardzi.
Beliau ialah murid dari Ishaq bin Rahuyah dan Ulama-ulama Syafi'i yg lain,Ulama-ulama seperi Nasai,Ibnu Khuzaimah,Imam Bukhari dan lain-lain,mengambil ilmu kepada beliau.
Syeikh Ahmad bin Sayyar yg membawa dan membuatkan Madzhab Syafi'i ke Marwin,ke Gazanah di India,ke Afganistan dan lain-lain.
Beliau ialah pengarang kitab ''Tarikh Marwin''*
13. *IMAM ABU JA'FAR AT TIRMIDZI* (WAFAT:295H).
Nama lengkap ia ini ialah Muhammad bin Ahmad bin Nashar,Abu Ja'far at Tirmidzi. Beliau ialah Ulama Besar Syafi'iyah di Iraq sebelum masanya Ibnu Surej. Beliau mengarang sebuah kitab dengan judul ''Kitab Ikhtilaf Akhlis Shalat'' dalam usulluddin.*
14. *ABU HATIM AR RAZI *(WAFAT 277 H)
Nama lengkap ia ialah Muhammad bin Idris bin Munzir bin Daud bin Mihram. Abu Hatim ar Razi,lahir tahun 195 H. Beliau ialah seorang Ulama Syafi'iyah yg besar,yg menyampaikan bahwa ia telah berjalan kaki mencari Hadits pada tingkat pertama sepanjang 1000 farsakh.
Beliau berjalan kaki dari Bahrein ke Mesir,ke Ramlah di Palestina,ke Damaskus,ke Inthakiah,ke Tharsus,kemudian kembali ke Iraq dalam usia 20 tahun. Diantara guru ia dalam fikih ialah Yunus bin Abdul A'ala,yaitu sahabat-sahabat Imam Syafi'i Rhl.*
15. * IMAM BUKHARI * (WAFAT 256H)
Nama lengkap ia Muhammad bin Ismail bin Ibrahim bin Mughitah bin Bardizbah al Jufri al Bukhari. Lahir tahun 194 H. di Bukhara Asia Tengah. Sejak kecil ia sudah menghafal Al-Qur'an di luar kepala dan sangat menyukai mencari dan mendengar Hadits-hadits Nabi. Kemudian selama 16 tahun ia menyusun dan mengarang kitab sahihnya yg berjudul kitab ''Sahih al Bukhari''
Beliau selalu berkelana ke daerah-daerah dan kota-kota negeri Islam dikala itu. Beliau mencar ilmu Hadits-hadits di negerinya dan kemudian pergi ke Balkha,ke Marwa,ke Nisabur,ke Rai,ke Basrah,ke Kufah,ke Mekkah,ke Madinah,ke Mesir,ke Damaskus,ke Asqalan dan lain-lain.
Perjalanan ia ini ialah dalam rangka mencari ulama-ulama yg menyimpan hadits dalam dadanya untuk dituliskannya di dalam kitab yg dikala itu sangat kurang sekali.
Kitab sahih Bukhari itu ialah kitab agama Islam yg kedua setelah Al-Qur'an. Hadits-hadits di dalamnya menjadi sumber aturan yg berpengaruh dalam fiqih(hukum)Islam.
Pada mulanya ia hingga menghafal hadits sebanyak 600.000 hadits yg diambilnya dari 1080 orang guru,tetapi kemudian setelah disaring dan disaringnya lagi,maka yg dituliskannya dalam Kitab Sahih Bukhari hanya 1275 hadits. Kalau disatukan hadits yg berulang-ulang disebutnya dalam kitab itu,jadinya berjumlah 4000 hadits yg kesemuanya hadits sahih dan diterima oleh seluruh dunia Islam,terkecuali oleh orang yg buta mata hatinya.
Diantara guru ia dalam fiqih Syafi'i ialah Imam al Humaidi,sahabat Imam Syafi'i yg mencar ilmu fiqih kepada Imam Syafi'i dikala berada di Makkah al Mukarramah.
Juga ia mencar ilmu fiqih dan Hadits kepada Za'farani dan Abu Tsur dan Al Karabisi,ketiganya ialah murid Imam Syafi'i Rhl. Demikian diterangkan oleh Imam Abu 'Ashim al Abbadi dalam kitab ''Thabaqaf''nya.
Beliau tidak banyak membicarakan soal fiqih,tetapi hampir semua pekerjaan ia berkisar kepada hadits-hadits saja yg tidak mengambil aturan dari hadits-hadits itu.
Inilah suatu bukti bahwa ia bukan Imam Mujtahid,tetapi hebat hadits yg didalam furu' syari'at ia menganut Madzhab Syafi'i Rahimahullah. Di dalam kitab ''Faidul Qadir'' syarah Jamius Shagir pada juz I hal. 24 diterangkan bahwa Imam Bukhari mengambil fiqih dari al Haimadi dan sahabat Imam Syafi'i yg lain.
Imam Bukhari tidak mengambil hadits dari Imam Syafi'i Rhl.karena ia meninggal dalam usia muda,tetapi Imam Bukhari mencar ilmu dan mengambil hadits dari murid-murid Imam Syafi'i Rhl. Tetapi sungguh pun begitu,di dalam kitab sahih Bukhari ada dua kali Imam Syafi'i disebut,yaitu pada potongan Rikaz yg lima dalam kitab Zakat dan pada potongan Tafsir 'Araya dalam kitab Buyu'.(lihat Fathul Bari juz IV,hal 106 dan juz V hal.295)*
Imam Syafi'i wafat pada tahun 204 H. lebih 1000 tahun yg lalu. Untuk menghitung dan menguraikan nama Ulama-ulama Syafi'i satu persatu sudah tentu membutuhkan satu buku besar.
Imam Tajuddin Subki(wafat 771H.) dalam Kitabnya Tabaqatus Syafi'iyah al Kubra,juz I hal.26, menandakan bahwa sudah ada Ulama-ulama Islam sebelumnya mengarang kitab ''Thabaqat Syafi'i'' yaitu kitab-kitab yg menandakan Ulama-ulama Syafi'iyah dan Kitab-kitabnya dari kala ke abad.* Diantaranya:
- Muhammad bin Suleiman as Shu'luki(wafat:440H) dengan judul Al Munahazzab fi Syuyukhil Madzhab.
- Abu Thaib at Tabari,(wafat 450)dengan judul Mukhtasar.
- Abu 'Ashil al Abbadi (wafat 458)dengan nama thabaqat.
- Abi Ishaq as Syirazi(wafat 476H) dengan nama Mukhtasar.
- Abu Muhammad al-Jurjani (wafat 489H) dengan nama At Thabaqat.
- Imam Abu Muhammad Abdul Wahab bin Muhammad (wafat 500 H) dengan nama Tarekh al Fuqaha.
- Imam Abu Najib as Syahrawardi (wafat 563H.)dengan nama Thabaqat.
- Imam Ibnu Shalah (wafat 634H) dengan nama kitab Thabaqat. Demikian diterangkan oleh Imam Tajuddin Subki. Hanya disayangkan bahwa kitab-kitab Thabaqat itu tidak hingga di Indonesia.
Yg ada kita lihat hanyalah kitab Thabaqatus Syafi'iyah al Kubra karangan Tajuddin Subki 6 juz 3 jilid,dicetak oleh Mathba'ah Husainiyah Kairo tahun 1324H. dan cetakan gres pada Mathba'ah Isa al Babil Halabi Kairo tahun 1383H. Dan setelah kala Tajuddin Subki,sudah banyak pula pengarang-pengarang,mengarang kitab-kitab Thabaqat.* Diantaranya:
- Syeikh Jamaluddin al Asnawi(wafat 772H) dengan nama Thabaqat.
- Syeikh Umar bin Bundar(wafat 672H) dengan nama Thabaqat At Tafsili.
- Al Hafizh Ibnu Katsir(wafat 774H)mengarang juga kitab Thabaqat.
- Syeikh Muhammad bin Hasan al Wasithi (wafat 776H)dengan nama Mathalibul 'Aliyah fi Manaqibis Syafi'iyah.
- Syeikh Syamsuddin Muhammad bin Abdurrahman Qadhi Shafad(wafat 780H)mengarang juga Kitab Thabaqat.
- Qadhi Syarifuddin,Abu Abdillah bin Quthub(wafat 800H)mengarang Kitab Al Kafi fi Ma'rifati Ulama Madzhab Syafi'i.
- Syeikh Sirajuddin Umar bin Ali yg populer dengan nama Ibnul Mulqin(wafat 804H) dengan judul Al Aqdul Mudzahab fi Thabaqat Hamlatil Madzhab.
- Alfirudzabadi(wafat 817H) pengarang Kamus al Muhith mengarang juga kitab Thabqat,bernama Al Maqatul Arfa'iah.
- Imam Taqiyuddin ad Dimsyaqi(wafat 851 H)mengarang juga kitab Thabaqat yg dibagi atas 29 tingkat.
- Radhiyuddin Muhammad bin Ahmad al'Amiri(wafat 864H)mengarang juga dengan nama Bahyatun Nashirin.
- Qadhi Quthubuddin Muhammad bin Muhammad Al Khaidhari(wafat 894H)dengan judul Al Luma' al Alma'iyah.
- Syeikh Kamaluddin Abul Ma'ali(wafat 906H)mengarang juga kitab Thabaqat.
- Abu Bakar bin Hijayatullah(wafat 1014H).mengarang Kitab Thabaqa Syafi'iyah.
- Syeikhul Islam as Syarkawi(wafat 1227H) mengarang Kitab Thabaqat yg menandakan terjemahan Ulama-ulama Syafi'i dari tahun 900 hingga 1121H.*Demikian yg sanggup dicatat kitab-kitab Thabaqat yg dikarang oleh Ulama-ulama Syafi'iyah. Hanya disayangkan sebagai yg dikatakan diatas bahwa kitab-kitab itu tidak hingga ke Indonesia sehingga kita tidak sanggup menikmatinya.
Disamping itu disyangkan lagi bahwa kitab Thabaqat Syafi'iyah dan Ulama-ulama bangsa Indonesia yg ber-Madzhab Syafi'i belum ada,sehingga sulit kita mencari tarekh Ulama-ulama Syafi'i bangsa Indonesia yg juga tidak sedikit jumlahnya.
Tetapi sungguhpun begitu dalam fasal ini akan kita kemukakan juga nama-nama bintang Ulama-ulama Syafi'i dari kala ke abad,yaitu nama-nama yg biasa didengar atau sanggup kita baca dalam kitab-kitab Syafi'iyah yg beredar di Indonesia.*
Kita yakin bahwa yg tidak tertulis disini ratusan kali lebih banyak dari yg tertulis,sebagai yg kita katakan diatas,bahwa jikalau ditulis semuanya niscaya akan menjadi buku setebal 10 jilid.
Sesuai dengan qaedah ajakan fiqih,apa yg tidak sanggup semuanya tidak ditinggalkan sebahagiannya.
Kami akan menguraikan nama-nama itu dengan membagi berdasarkan ''abad wafatnya'' biar sanggup dilihat dengan konkret keagungan Madzhab Syafi'i ini dari kala ke kala dan biar jangan lagi ada orang dinegeri kita ini yg menganggap remeh dan rendah Madazhab Syafi'i itu.
Kami mulai dengan kala ke III,yaitu dari kala wafatnya Imam Besar SYAFI'I Rhl.*
* ABAD-III Hijriyah *
1.Imam Syafi'i Rahimahullah''(wafat 204H).
Nama lengkap ia ialah ABU ABDILLAH MUHAMMAD bin IDRIS as SYAFI'I.
Lahir di Gazzah Palestina(150H) dan wafat di Mesir(Kairo)(204 H).
Inilah Imam Besar,Mujtahid Muthlaq(Mujtahid Penuh)dalam Madzhab Syafi'i.*
2. Ar Rabi'i bin Sulaiman al Muradi''(wafat 270H)
Beliau ini ialah murid pribadi dari Imam Syafi'i Rhl.,di bawa dari Bagdad hingga ke Mesir. Lahir tahun 174H.(wafat tahun 270H.)
Beliau inilah yg membantu Imam Syafi'i Rhl. menulis kitab-kitabnya Al Umm dan kitab Usul Fiqih yg pertama di dunia,yaitu Kitab Risalah al Jadidah.
Berkata Muhammad bin Hamdan: ''Saya tiba kerumah Rabi'i pada suatu hari,di mana di dapati di hadapan rumahnya 700 kendaraan membawa orang yg tiba mempelajari kitab Syafi'i dari beliau''. Ini suatu bukti bahwa Ar Rabi'i bin Sulaiman al Muradi ialah seorang yg utama,penyiar dan penyebar Madzhab Syafi'i Rhl.dalam abad-abad yg pertama. Tersebut dalam kitab Al Majmu' halaman 70,kalau ada perkataan ''sahabat kita ar Rabi'i'' maka maksudnya ialah Ar Rabi'i bin Sulaiman al Muradi ini.
Didalam kitab Al Munadzab tidak ada Ar Rabi'i selain ar Rabi'i ini,kecuali satu Ar Rabi'i dalam kasus menyamak kulit yg bukan Ar Rabi'i ini,tetapi Ar Rabi'i bin Sulaiman al Jizi.(Beliau ini ialah sahabat Imam Syafi'i Rhl.juga.)*
3. ''Al Buwaithi''(wafat 231H)
Nama lengkap ia ialah Abu Ya'kup Yusuf bin Yahya al Buwaithi,lahir di desa Buwaith(Mesir)wafat 231H. Beliau ini ialah murid pribadi dari Imam Syafi'i Rhl.sederajat dengan Ar Rabi'i bin Sulaiman al Muradi.
Imam Syafi'i berkata: ''Tidak seorang juga yg lebih berhak atas kedudukanku melebihi dari Yusuf bin Yahya al Buwaithi''dan Imam Syafi'i Rhl. berwasiat,manakala ia wafat maka yg akan mengantikan kedudukan ia sebagai pengajar ialah Al Buwaithi ini.
Beliau menggantikan Imam Syafi'i Rhl.berpuluh tahun dan pada final umur ia ditangkap karena kasus ''fitnah Qur'an'',yaitu perihal makhluk atau tidaknya Qur'an yg digerakkan oleh kaum Mu'tazilah.
Akhirnya al Buwaithi ditangkap oleh Khalifah yg pro faham Mu'tazilah,lalu dibawa dengan ikatan rantai pada tubuhnya ke Bagdad. Beliau meninggal dalam penjara di Bagdad tahun 231H.
Beliau Syahid sebab mempertahankan kepercayaab dan i'tiqad beliau,yaitu i'tiqad kaum ahlussunnah wal jama'ah yg mempercayai bahwa Qur'an itu ialah Kalam Allah yg Qadim,bukan ''ciptaan Allah'',(makhluk).*
4. '' Al Muzany '' (wafat 264H).
Nama lengkap ia ialah Imam Abu Ibrahim,Ismail bin Yahya Al Muzany,lahir di Mesir 175H dan 25 tahun lebih muda dari Imam Syafi'i Rhl.
Beliau ialah seorang ulama yg saleh,zuhud dan rendah hati. Beliau banyak mengarang kitab fiqih Syafi'iyah,seumpama:
1. Al Jami' al Kabir.
2. Al Jami' as Shagir.
3. Al Mukhtashar.
4. Al Mantsur.
5. At Targib fil Ilmu.
6. Kitabul Watsaiq.
7. Al Masail al Mu'tabarah.
8. Dan lain-lain.*
5 *Harmalah at Tujibi*(lahir tahun 166 H-wafat tahun 243H.)
Nama lengkapnya Harmalah bin Yahya Abdullah at Tujibi,murid Imam Syafi'i Rhl.
Imam Syafi'i Rhl. pernah berkata perihal sahabatnya ini,bahwa Al Muzani ialah pembela Madzhabnya.
Setelah Imam al Buwaithi ditangkap maka al Muzany menggantikan kedudukannya dalam balakah Imam Syafi'i itu hingga ia wafat pada tahun 264 H.(60 tahun terkemudian dari Imam Syafi'i Rhl.)
Beliau seorang Ulama besar penegak Madzhab Syafi'i yg menyusun kitab-kitab Madzhab Syafi'i.
Didalam Madzhab Syafi'i populer Kitab Harmalah,yaitu kitab karangan Imam Syafi'i Rhl. yg disusun oleh murid ia ini,yaitu Harmalah bin Yahya. Selain ia hebat fikih Syafi'i yg terkenal,juga ia hebat Hadits yg banyak menghafal hadits-hadits Nabi. Kabarnya ia telah menghafal 10.000 hadits Nabi.
Diantara ahli-ahli hadits yg menjadi murid dari Harmalah ini,terdapat Imam Muslim yg terkenal,Imam Ibnu Qutaibah,Imam Hasan bin Sofyan.*
6. * Az Za'farani*(wafat 260H).
Nama lengkap ia ini ialah Imam al Hasan bin Muhammad Ash Shabah az Za'farani. Lahir di dusun Za'farani dan kemudian pindah ke kota Bagdad di mana di sini ia mencar ilmu kepada Imam Syafi'i Rhl. Imam Az Za'farani ialah murid pribadi dari Imam Syafi'i.
Imam Bukhari spesialis Hadits yg populer banyak mengambil Hadits dari az Za'farani ini tetapi ia bukan menjadi orang Mujtahid dalam fiqih. Beliau tetap memegang Madzhab Imam Syafi'i Rahimahullah.
Dari ia ini mengalirlah anutan fiqih Syafi'i kepada Imam Bukhari yg populer sehingga ia menganut Madzhab Syafi'i dalam syari'at dan ibadat.*
7. *AL KARIBISI * (wafat 245H.)
Nama lengkap ia ialah Imam Abu 'Ali Husein bin 'Ali al Karibisi. Beliau juga seorang murid lansung dari Imam Syafi'i Rhl. setelah terlebih dahulu menganut anutan Imam Abu Hanifah(Hanafi) dan kemudian masuk dalam Madzhab Syafi'i. Beliau ialah menjadi tiang tengah dalam menegakkan fatwa dan aliran Imam Syafi'i Rhl.*
8. * AT TUJIBI * (WAFAT:250H).
Ahmad bin Yahya bin Wazir bin Sulaiman at Tujibi Beliau ialah seorang Ulama yg mencar ilmu pribadi dalam ilmu fiqih kepada Imam Syafi'i Rhl. Meninggal dan bermakam di Mesir.
9. *MUHAMMAD BIN SYAFI'I *
Muhammad bin Syafi'i,gelarnya Abu Utsman al Qadhi. Beliau ialah anak yg tertua dari Imam Syafi'i Rhl. Pada final usia ia menjabat kedudukan Qadhi di Jazirah dan wafat di situ tahun 240 H.*
10. * ISHAQ BIN RAHUYAH* (WAFAT 238H)
Nama lengkap ia ialah Ishaq bin Ibrahim bin Makhlad bin Ibrahim yg populer dengan nama Ibnu Rahuyah. Lahir tahun 166H. wafat tahun 238H.
Beliau belajat fiqih kepada Imam Syafi'i Rhl. Yg terkenal.Bukan saja dalam ilmu fiqih tetapi juga dalam ilmu Hadits. Imam Bukhari,Muslim,Abu Daud,Tirmidzi,Ahmad bin Hanbal,banyak mengambil hadist dari Ishaq bin Rahuyah ini.
Imam Nasai menyampaikan bahwa Ibnu Rahuyah ialah Tsiqqah'',yaitu''dipercaya''*
11. * AL HUMAIDI *.
Nama lengkap ia ialah Abdullah bin Zuber bin Isa,Abu Bakar al Humaidi. Beliau ialah juga murid pribadi dari Imam Syafi'i Rahimahullah.
Beliaulah yg membawa dan membuatkan Madzhab Syafi'i dikala di Mekkah,sehingga ia diangkat menjadi Mufti Mekkah. Wafat di Mekkah pada tahun 219H.
Inilah diantaranya 11 orang murid pribadi dari Imam Syafi'i Rhl. yg kemudian menjadi Ulama Besar dan tetap teguh memegang Madzhab Syafi'i.*
Dengan perantaraan beliau-beliau inilah Madzhab Syafi'i tersiar luas kepelosok-pelosok duni Islam terutama ke potongan Timur dari Hijaz,yaitu ke Iraq,ke Khurasan,ke Maawara an Nahr,ke Adzerbaiyan,ke Tabristan,juga ke Sind,ke Afganistan,ke India,ke Yaman dan terus ke Hadaramaut,ke Pakistan,India dan Indonesia.
Beliau-beliau ini menyiarkan Madzhab Syafi'i dengan verbal dan tulisan.selain dari itu ada dua orang murid Imam Syafi'i Rhl.,yaitu Ahmad bin Hanbal,(wafat 241H) yg kemudian ternyata membentuk satu aliran dalam fikih yg berjulukan Madzhab Hanbali. Yg kedua Syeikh Muhammad bin Abdul Hakam,seorang Ulama murid pribadi dari Imam Syafi'i Rhl.yg ilmunya tidak kalah dari al Buwaithi. Beliau ini pada final umurnya berpindah ke Madzhab Maliki dan wafat dalam tahun 268H.di Mesir*
Ulama-ulama,murid yg pribadi dari Imam Syafi'i Rhl.ini boleh dinamakan Ulama-ulama Syafi'iyah ''tingkatan pertama''. Ada ''tingkatan dua'',yaitu Ulama-ulama Syafi'iyah yg wafat dalam kala ke tiga juga,tetapi tidak mencar ilmu kepada Imam Syafi'i sendiri,melainkan kepada murid-murid Imam Syafi'i Rhl.
Ulama-ulama itu adalah->
12. * AHMAD BIN SYAYYAR AL MAWARDI *(WAFAT 268H)
Nama lengkap ia ialah Ahmad bin Sayyar bin Ayub Abu Hasan al Mawardzi.
Beliau ialah murid dari Ishaq bin Rahuyah dan Ulama-ulama Syafi'i yg lain,Ulama-ulama seperi Nasai,Ibnu Khuzaimah,Imam Bukhari dan lain-lain,mengambil ilmu kepada beliau.
Syeikh Ahmad bin Sayyar yg membawa dan membuatkan Madzhab Syafi'i ke Marwin,ke Gazanah di India,ke Afganistan dan lain-lain.
Beliau ialah pengarang kitab ''Tarikh Marwin''*
13. *IMAM ABU JA'FAR AT TIRMIDZI* (WAFAT:295H).
Nama lengkap ia ini ialah Muhammad bin Ahmad bin Nashar,Abu Ja'far at Tirmidzi. Beliau ialah Ulama Besar Syafi'iyah di Iraq sebelum masanya Ibnu Surej. Beliau mengarang sebuah kitab dengan judul ''Kitab Ikhtilaf Akhlis Shalat'' dalam usulluddin.*
14. *ABU HATIM AR RAZI *(WAFAT 277 H)
Nama lengkap ia ialah Muhammad bin Idris bin Munzir bin Daud bin Mihram. Abu Hatim ar Razi,lahir tahun 195 H. Beliau ialah seorang Ulama Syafi'iyah yg besar,yg menyampaikan bahwa ia telah berjalan kaki mencari Hadits pada tingkat pertama sepanjang 1000 farsakh.
Beliau berjalan kaki dari Bahrein ke Mesir,ke Ramlah di Palestina,ke Damaskus,ke Inthakiah,ke Tharsus,kemudian kembali ke Iraq dalam usia 20 tahun. Diantara guru ia dalam fikih ialah Yunus bin Abdul A'ala,yaitu sahabat-sahabat Imam Syafi'i Rhl.*
15. * IMAM BUKHARI * (WAFAT 256H)
Nama lengkap ia Muhammad bin Ismail bin Ibrahim bin Mughitah bin Bardizbah al Jufri al Bukhari. Lahir tahun 194 H. di Bukhara Asia Tengah. Sejak kecil ia sudah menghafal Al-Qur'an di luar kepala dan sangat menyukai mencari dan mendengar Hadits-hadits Nabi. Kemudian selama 16 tahun ia menyusun dan mengarang kitab sahihnya yg berjudul kitab ''Sahih al Bukhari''
Beliau selalu berkelana ke daerah-daerah dan kota-kota negeri Islam dikala itu. Beliau mencar ilmu Hadits-hadits di negerinya dan kemudian pergi ke Balkha,ke Marwa,ke Nisabur,ke Rai,ke Basrah,ke Kufah,ke Mekkah,ke Madinah,ke Mesir,ke Damaskus,ke Asqalan dan lain-lain.
Perjalanan ia ini ialah dalam rangka mencari ulama-ulama yg menyimpan hadits dalam dadanya untuk dituliskannya di dalam kitab yg dikala itu sangat kurang sekali.
Kitab sahih Bukhari itu ialah kitab agama Islam yg kedua setelah Al-Qur'an. Hadits-hadits di dalamnya menjadi sumber aturan yg berpengaruh dalam fiqih(hukum)Islam.
Pada mulanya ia hingga menghafal hadits sebanyak 600.000 hadits yg diambilnya dari 1080 orang guru,tetapi kemudian setelah disaring dan disaringnya lagi,maka yg dituliskannya dalam Kitab Sahih Bukhari hanya 1275 hadits. Kalau disatukan hadits yg berulang-ulang disebutnya dalam kitab itu,jadinya berjumlah 4000 hadits yg kesemuanya hadits sahih dan diterima oleh seluruh dunia Islam,terkecuali oleh orang yg buta mata hatinya.
Diantara guru ia dalam fiqih Syafi'i ialah Imam al Humaidi,sahabat Imam Syafi'i yg mencar ilmu fiqih kepada Imam Syafi'i dikala berada di Makkah al Mukarramah.
Juga ia mencar ilmu fiqih dan Hadits kepada Za'farani dan Abu Tsur dan Al Karabisi,ketiganya ialah murid Imam Syafi'i Rhl. Demikian diterangkan oleh Imam Abu 'Ashim al Abbadi dalam kitab ''Thabaqaf''nya.
Beliau tidak banyak membicarakan soal fiqih,tetapi hampir semua pekerjaan ia berkisar kepada hadits-hadits saja yg tidak mengambil aturan dari hadits-hadits itu.
Inilah suatu bukti bahwa ia bukan Imam Mujtahid,tetapi hebat hadits yg didalam furu' syari'at ia menganut Madzhab Syafi'i Rahimahullah. Di dalam kitab ''Faidul Qadir'' syarah Jamius Shagir pada juz I hal. 24 diterangkan bahwa Imam Bukhari mengambil fiqih dari al Haimadi dan sahabat Imam Syafi'i yg lain.
Imam Bukhari tidak mengambil hadits dari Imam Syafi'i Rhl.karena ia meninggal dalam usia muda,tetapi Imam Bukhari mencar ilmu dan mengambil hadits dari murid-murid Imam Syafi'i Rhl. Tetapi sungguh pun begitu,di dalam kitab sahih Bukhari ada dua kali Imam Syafi'i disebut,yaitu pada potongan Rikaz yg lima dalam kitab Zakat dan pada potongan Tafsir 'Araya dalam kitab Buyu'.(lihat Fathul Bari juz IV,hal 106 dan juz V hal.295)*
Posting Komentar untuk "Ulama-Ulama Besar Madzhab Syafi'i"